کد مطلب:47960 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » قرآن

لطفاً دربارة وقف و ابتدا توضيح دهيد؟

باب وقف و ابتدأ از مهمترين ابواب قرائت قرآن كريم است و رعايت آنها با معاني و مفاهيم آيات قرآني ارتباط كامل دارد.

وقف در لغت به معناي حبس و حركت نكردن است و در علم قرائت: قطع صوت در حين قرائت همراه با تجديد نفس و سپس ادامه قرائت را گويند.

وقف بر دو نوع است:

الف) وقف اضطراري: نوعي وقف است كه در آن به سبب اتمام نفس، عطسه، سرفه، فراموشي آيه و... قاري ناچار به وقف ميشود و طبعاً از روي اضطرار، به هر كلمهاي كه رسيد بدون توجه به معناي آن وقف ميكند.

ب) وقف اختياري; وقفي است كه قاري به اراده و تشخيص خود، كلمهاي را اختيار ميكند و بر آن وقف مينمايد. وقف اختياري چهار نوع است:

1. تام: اگر بين دو عبارت هيچ نوع رابطه لفظي و معنوي موجود نباشد در اين صورت وقف بين دو عبارت وقف تام خواهد بود.

2. وقف كافي; وقفي است كه در آن، هر يك از دو عبارت براي خود جمله مفيدي است و در لفظ نياز به يكديگر ندارند; ولي در معنا به هم تعلق دارند.

3. وقف حَسَن; وقفي است كه در آن عبارت اول تمام و مستقل است; ولي عبارت دوم ناقص است و براي كامل شدن خود نياز به عبارت اول دارد.

اين سه قسم وقف كه ذكر شد، بدون اشكال است.

4. وقف قبيح; وقفي است كه در آن، هر دو عبارت، در لفظ و معنا به يكديگر تعلق دارند و هيچ كدام از دو عبارت به تنهايي جمله مفيد نميباشد. اين وقف صحيح نيست.( ر.ك: حليةالقرآن، سيدمحسن موسويبلده، ج 2، ص 121ـ133، نشر سازمان تبليغات اسلامي. )

برخي از مهمترين علايم وقف عباتند از:

ـ م: وقف لازم; وقف الزامياست و در صورت وصل، احتمال تغيير مفهوم جمله زياد است.

ـ ط: وقف مطلق; تأكيد ميشود، وقف كنيد. چون موضوع مورد بحث، تمام شده است. (در رسمالخط عثمانطه يافت نشد)

ـ ج: وقف جايز; ميتوان هم وقف و هم وصل كرد.

ـ ز: وقف مجوَّز; مانند وقف جايز است; البته وصل آن بهتر است.

ـ ص: وقف مرخص; به خاطر طولاني بودن جمله و كمبود نفس، رخصت داده ميشود تا وقف كنيد و سپس از جاي مناسب شروع به قرائت كنيد. (در رسمالخط عثمانطه وجود ندارد)

ـ لا: وقف ممنوع; نبايد وقف كرد. اگر به طور اضطراري مجبور به وقف شديد، حتماً بايد برگرديد و دوباره به صورت وصل بخوانيد.

ـ قلي: وقف، بهتر از وصل است.

ـ صلي: وصل، بهتر از وقف است.

ـ ......: وقف معانقه; اين علامت سه نطقهاي اگر بر روي دو كلمة نزديك به هم قرار داده شود، به اين معناست كه در صورت وقف بر هر يك از آنها، بر روي ديگري نميتوان وقف كرد.( ر.ك: حليةالقرآن 1، قواعد تجويد، موسوي بلده، ص 59 و 60، سازمان تبليغات اسلامي. )

شرح علايم به كار رفته در هر نوع كتابت (عثمان طه، طاهر خوش نويس، و...) در پايان قرآن با همان كتابت نيز آمده است.